Refunctioning Industrial Heritage Building as a Cultural Space: Sakarya Art Gallery

Özgün işlevi sonlan(dırıl)mış endüstri miras yapısının, değişen güncel bir mekânsal programa ve organizasyona adapte edilip edilemeyeceği sorunsalı irdelenerek atıl halde kalmış endüstri miras kabuğunun kültür mekânı olarak uyarlanabilir yeniden kullanımı, Sakarya Sanat Galerisi özelinde, yapının orijinal projesi ve restorasyon projesi kapsamında incelenmiştir. Restorasyon sürecinde, yapının yeni olası işlevi kapsamında, “kabuk” yapıdaki müdahaleler ve mekânsal dönüşümlerin nitelikleri tartışmanın ana konusunu oluşturmuştur. Öncelikli olarak, örneklemin tarihsel gelişimdeki yeri ve orijinal kullanımı, terk edilme sonrasındaki yeniden kazanım süreci ve geçici kullanımları, yeniden işlevlendirme süreci ve güncel kullanımları açıklanmıştır. Sonrasında, “GZFT (SWOT)” analiziyle, endüstri miras yapılarının yeniden işlevlendirilme süreçleri genel çerçevede çözümlenmiş, bu çözümlemeden hareketle örneklem yapının orijinal ve güncel mimari proje verileri, “karşılaştırmalı çalışma” yöntemiyle irdelenmiştir. 1944 yılında Adapazarı’nda inşa edilmiş, Ziraat Aletleri ve Makineleri Fabrikaları Müessesesinin işçi lokali ve yemekhane binası örneklem olarak seçilmiştir. Çalışmada, literatür taraması, kurum ve kişisel arşiv incelemesi, yerinde gözlem, fotoğraflama ve saha araştırması gibi nitel araştırma yöntemleri kullanılmıştır. Analizler ve değerlendirmelerde, yapının eski-güncel durumunu gösteren fotoğraf belgeleri, ilgili belediyelerden elde edilen çizim ve görseller, bu alanla ilgili mevcut çalışmalar, araştırma materyali olarak kullanılmıştır. Bu araştırmayla, Sanat Galerisi olarak informel eğitim ve sanatsal üretim programlarını içeren yaratıcı endüstri odaklı dönüşümde, eski yapının kabuk olarak ele alınışı ortaya konulmuştur. Yeniden işlevlendirme projelerinin hazırlanmasında ya da mevcut projelerin irdelenmesinde değerlendirme ölçütlerine kaynaklık edilmesi ve kent tarihi ile mimarlık literatürüne katkı sağlanması açısından bu çalışma ayrıca önem taşımaktadır.