Immersyjna wirtualna rzeczywistość to technologia, która pozwala na zanurzenie się w wirtualnym świecie w odcięciu od bodźców zewnętrznych. Umożliwia to symulację różnych sytuacji społecznych, często niemożliwych do zaaranżowania w rzeczywistości, z zachowaniem wysokiej kontroli zmiennych zakłócających. Dzięki realizmowi odbiorca tej rzeczywistości zachowuje się podobnie i doświadcza emocji podobnych do tych przeżywanych w warunkach naturalnych, co skutkuje wysoką ekologiczną trafnością tego środowiska i czyni je użytecznym dla celów diagnostyki i terapii. W niniejszym przeglądzie, wykonanym w sposób narracyjny, przedstawiono wyniki badań obserwacyjnych i interwencyjnych wykorzystujących immersyjną wirtualną rzeczywistość (ang. VR – Virtual Reality) do eksploracji mechanizmów generujących objawy psychotyczne (głównie w zakresie paranoi) oraz poznania i funkcjonowania społecznego (badania z użyciem wirtualnych awatarów) u osób z diagnozą psychozy nieafektywnej. Uwzględnione badania zostały przez autorów przyporządkowane do dwóch kategorii w zależności od ich rodzaju i związanego z nim poziomu wiarygodności wyników. Ponadto omówione zostały aspekty technologiczne VR z uwzględnieniem najważniejszych sposobów jej prezentowania, różnice między technologią VR a klasycznymi testami neuropoznawczymi oraz wykorzystanie tej technologii do celów diagnostycznych. W zakresie leczenia zaburzeń psychotycznych omówiono interwencje VR nakierowane w przeważającej mierze na urojenia i halucynacje słuchowe. Na koniec omówione zostały perspektywy dalszego rozwoju i wykorzystania technologii VR w psychiatrii.