[Current opinions on mechanisms of energetic abnormalities in heart. Significance of the PPARα expression and therapeutic objects].

WSTĘP Na metabolizm energetyczny serca skladają sie: utylizacja dostarczanych do serca substratow energetycznych, utlenianie metabolitow pośrednich i wytwarzanie ATP w mitochondriach, a nastepnie transport ATP z mitochondriow do cytoplazmy komorki [1]. Substratami do wytworzenia ATP w sercu są w okresie plodowym glownie glukoza i mleczany, a w postnatalnym i dalszych okresach zycia kwasy tluszczowe (FA) (źrodlo ok. 70% ATP) oraz, w mniejszym stopniu, cukry (glukoza, glikogen), mleczany i ketony. Jednak wybor substratu moze ulegac fizjologicznej zmianie w wyniku zwiekszonych potrzeb energetycznych mieśnia sercowego, np. w czasie wysilku fizycznego lub przyspieszonego rytmu serca bądź zmniejszonej dostepności tlenu, a takze zalezy od dostepności substratow energetycznych we krwi krązącej. W patologiach serca dochodzi do utraty elastyczności w korzystaniu z roznych związkow energetycznych i miesien sercowy zaczyna trwale korzystac z określonego substratu. Ten proces jest nadzorowany zmianą ekspresji jądrowych receptorow aktywowanych przez proliferatory peroksysomow (PPARs) [2]. Wyroznia sie trzy izoformy PPARs: PPARa, PPARd/b i PPARg, kodowanych przez rozne geny. Funkcje PPARs w zakresie regulacji metabolizmu energetycznego nakladają sie (tab. 1), ale uwaza sie, ze w sercu glownym przelącznikiem sterującym wyborem FA lub glukozy jako podstawowego substratu jest PPARa. Ponadto, PPARa i PPARg poprzez hamowanie ekspresji genow prozapalnych i NF-kB modulują procesy zapalne, co w efekcie redukuje sercowe czynniki ryzyka i miazdzyce. Wiedza o mechanizmie zaburzen metabolicznych i mozliwościach oddzialywania cytoprotekcyjnego w tym zakresie w patologiach serca jest ograni-